Czym są cele SMART?

SMART to jeden z najpopularniejszych sposobów formułowania celów na etapie planowania każdego projektu w taki sposób, aby były one proste, zrozumiałe i możliwe do późniejszej ewaluacji. Metoda ta pozwala na zawarcie wszystkich koniecznych elementów dobrze wyznaczonego celu, skutecznie ułatwiając tworzenie planu działania na wszystkich szczeblach zarządzania przedsiębiorstwem.

Tym, co wyróżnia metodę SMART jest jej prostota – dzięki jej użyciu tworzenie celów i późniejsza ocena ich wykonania stają się powtarzalne, a sam proces jest oparty jedynie o pięć kryteriów.  

Kategorie SMART

W metodzie SMART każda z pięciu liter jej nazwy oznacza jedną zasadę tworzenia prawidłowych celów.

Według najpopularniejszej interpretacji, litery skrótu SMART oznaczają:

S – Specific, czyli sprecyzowany

M – Measurable, czyli mierzalny

A – Ambitious, czyli ambitny

R – Realistic, czyli realistyczny

T – Time-bound, czyli terminowy

Sprecyzowany – cel nie powinien być ogólny. Zwróć uwagę, by wyszczególnić konkretny obszar, którego dotyczy plan i opisać swój pomysł w jasny, precyzyjny sposób.

Mierzalny – cel należy sformułować tak, by można było obiektywnie ocenić jego wyniki. Dobrą praktyką jest stosowanie liczb, procentów czy terminów – w ten sposób będzie można łatwo sprawdzić, w jakim stopniu twój cel został wykonany i czy projekt zakończył się sukcesem.

Ambitny – cel nie może być zbyt prosty do osiągnięcia. Postaraj się postawić poprzeczkę wysoko – w ten sposób twoja inicjatywa będzie się stale rozwijać.

Realistyczny – ten punkt jest ściśle związany z poprzednim. Mimo że warto stawiać sobie wyzwania, cel powinien być możliwy do wykonania i powinien uwzględniać dostępne zasoby. Nie ignoruj swoich możliwości w imię ambicji – zbyt duże wymagania często prowadzą do niepowodzeń.

Terminowy – inaczej: określony w czasie. Każdy cel powinien mieć swój termin realizacji. Pozwala to na skuteczne zaplanowanie działań i wskazuje, kiedy przyjdzie pora na ewaluację.

​​​Przykłady

Załóżmy, że twoim obecnym celem biznesowym jest wzmocnienie rozpoznawalności twojej firmy i dotarcie do nowych klientów. Cel sformułowany w taki sposób jest jednak mało efektywny – składa się z samego pomysłu i nie spełnia żadnej z wyżej opisanych zasad. Z tego powodu zupełnie nie spełnia on swojej roli.

Pierwszym błędem jest brak konkretnego opisu. Wzmocnienie rozpoznawalności to niezwykle szeroki obszar, w ramach którego można podejmować wiele działań. Patrząc na tak sformułowany cel nikt nie będzie wiedział, co dokładnie masz na myśli. Prawidłową praktyką w tym aspekcie będzie zawężenie tego obszaru. W podanym przypadku mogłaby to być kampania reklamowa w social mediach.

Drugim błędem jest brak możliwości obiektywnej oceny wykonania celu. Aby to poprawić, należałoby oszacować liczbę nowych klientów, do których zamierzasz dotrzeć. Bez tego nie będziesz w stanie stwierdzić, czy należy przeznaczyć na wykonanie celu więcej środków, czy też uznać działania za zakończone.

Z poprzednim punktem wiążą się następne powszechne błędy – przesadna prostota lub przeszacowanie możliwości. Nieprawidłowo sformułowany cel byłby za mało ambitny (w naszym przykładzie mogłoby to być uznanie 10 nowych klientów za sukces – zakładamy, że twoja firma ma większe zasięgi) lub nie uwzględniałby dostępnych zasobów. Kluczowa jest weryfikacja możliwości w trakcie tworzenia celu, aby zamierzone efekty nie były ani za niskie, ani zbyt wysokie.

Ostatnią rzeczą, której brakuje w podanym przykładzie jest terminowość celu. Żaden cel, który nie ma terminu realizacji, nie będzie efektywny – nie będziesz wiedział, kiedy zakończyć działania i rozpocząć etap ewaluacji. Aby tego uniknąć, możesz stosować konkretne daty lub szersze, ale nadal konkretne, określenia (kwartał, miesiąc, rok itd.)

Prawidłowo sformułowany cel SMART, utworzony na podstawie powyższych przykładów może brzmieć: Firma w II kwartale bieżącego roku zorganizuje kampanię reklamową w social mediach, która dotrze do 10 000 nowych odbiorców.

Podany cel jest SMART, ponieważ:

• jest konkretny – opisuje kampanię reklamową na social mediach – dla większej precyzji możesz także wymienić platformy/zasoby, do których masz dostęp
• jest mierzalny – podaje dokładną liczbę planowanych odbiorców
• jest ambitny – niesie za sobą chęć rozwoju firmy
• jest realistyczny – ten punkt jest zależny od obecnych zasięgów firmy, dlatego jest bardzo indywidualny. Zakładamy, że w początkowych etapach działalności takie liczby są możliwe do osiągnięcia.
• jest określony w czasie – nadaje działaniom ramy II kwartału bieżącego roku.

Metodę SMART możesz stosować również przy tworzeniu osobistych celów zawodowych, na przykład:

​​​W roku XY rozwinę swoje umiejętności zarządzania, idąc na certyfikowany kurs obejmujący zagadnienia związane z działalnością mojej firmy.

Podany cel jest SMART, ponieważ:

• jest konkretny – podaje kurs jako dokładne działanie
• jest mierzalny – nie zawiera liczb, ale określa sposób “mierzenia” sukcesu – certyfikat uzyskany po ukończeniu kursu
• jest ambitny – niesie za sobą chęć samorozwoju, w dodatku związanego z funkcjonowaniem firmy
• jest realistyczny – ogranicza się do jednego kursu, co jest możliwe do realizacji bez konieczności rezygnowania z innych obowiązków
• jest określony w czasie – nadaje działaniom ramy wybranego roku.

Co osiągniesz dzięki metodzie SMART?

Największymi zaletami używania metody SMART są jej przejrzystość i łatwość w śledzeniu. Cele sformułowane w opisany powyżej sposób będą proste do zakomunikowania zespołowi, dzięki czemu unikniesz konfliktów, nieporozumień i braku współpracy. Cele SMART pomagają także uniknąć problemów związanych z ewaluacją projektu – dzięki ich zastosowaniu dokładnie wiesz, jakich efektów oczekiwałeś, czy podjęte działania zakończyły się sukcesem, i w których obszarach potrzebujesz poprawy.