Jak sfinansować prowadzenie działalności poprzez crowdfunding udziałowy?

Słowniczek pojęć

Crowdfunding udziałowy – model finansowania społecznościowego, w którym osoby wspierające w zamian za przekazywane fundusze otrzymują akcje, prawo do dywidendy lub udziały w danej firmie

Inwestorzy – doświadczeni lub niedoświadczeni; osoby wspierające finansowo określoną akcję crowdfundingową

Wprowadzenie

Crowdfunding, czyli finansowanie społecznościowe, ma wiele wymiarów. Możemy zatem mówić o modelu charytatywnym (brak świadczeń zwrotnych dla wspierających), nagrodowym (za wsparcie przekazywane są nagrody), przedsprzedażowym (nagrodą jest wcześniejszy egzemplarz finansowanego produktu), pożyczkowym, ale również udziałowym. Każdy z nich ma swoją specyfikę oraz uwarunkowania, w których zastosowanie go jest w największym stopniu uzasadnione. Przykładowo, polskie muzea (jeśli wybierają ten model działania) działają jedynie w crowdfundingu charytatywnym lub nagrodowym. Crowdfunding udziałowy jest też w największym stopniu obwarowany regulacjami prawnymi (ustawa o finansowaniu społecznościowym).

Charakterystyka crowdfundingu udziałowego

Crowdfunding udziałowy to forma finansowania społecznościowego, w której społeczność wspierająca dany projekt otrzymuje w zamian akcje lub udziały w danej firmie. Tu zatem uwidacznia się pierwsza różnica: ten model wsparcia służy nie tyle osobom działającym indywidualnie lub artystom, ale firmom będącym w fazie wzrostu albo dojrzałości. Ponadto, z perspektywy osoby wspierającej, nie finansujemy konkretnego produktu bądź usługi, ale cały biznes. Wspierając określoną kampanię crowdfundingową oczekujemy bowiem na korzyści – zwrot finansowy w przyszłości. W przeciwieństwie do modelu nagrodowego otrzymanie korzyści jest tu jednak znacząco odroczone w czasie, ale warto też pamiętać, że tu również istnieje ryzyko niepowodzenia przedsięwzięcia. Jednocześnie, posiadane udziały w przyszłości mogą zostać sprzedane.

Każdy model crowdfundingu łączy się w pewnym sensie z określonymi ograniczeniami (wynikającymi z wymagań platform crowdfundingowych), ale w kontekście crowdfundingu udziałowego warto zwrócić uwagę na kilka dodatkowych zagadnień. Przede wszystkim niedawno wprowadzone zmiany prawne spowodowały, że z tego modelu finansowania mogą korzystać jedynie spółki akcyjne i proste spółki akcyjne. Ponadto, Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad platformami crowdfundingowymi i ma możliwość wydawania odpowiednich zezwoleń, co wpływa bezpośrednio na przyznawane i dostępne kwoty finansowania na platformach. Wydawanie stosownych zgód i licencji dotyczy jednak tylko crowdfundingu udziałowego i pożyczkowego.

Względnie większa formalizacja tego modelu crowdfundingu odnosi się także do konieczności przedstawienia znacznie bardziej rozbudowanych założeń swojego projektu: nie wystarczy bowiem tylko ogólna jego charakterystyka. Ze strony platformy wymagane może być przedstawienie biznesplanu i założeń inwestycyjnych. Dyskusje pod poszczególnymi projektami crowdfundingowymi też są znacznie bardziej rozbudowane, a pytania zadawane przez członków społeczności (inwestorów) niekiedy dotyczą uszczegółowionych elementów ujętych w załączonych dokumentach. Dodając do tego fakt, że mówimy tu o wyższych niż w modelu nagrodowym kwotach wsparcia, staje się to całkiem zrozumiałe.

Na co warto zwrócić uwagę działając w modelu udziałowym?

Crowdfunding jest otwarty dla wszystkich – w tym także dla osób, które nie posiadają wcześniejszego doświadczenia w takich aktywnościach. Dlatego też, zwłaszcza w kontekście crowdfundingu udziałowego, warto zwrócić uwagę na rozróżnienie na inwestorów doświadczonych i niedoświadczonych oraz na rekomendacje, które mogą być pomocne w inwestowaniu. W jaki sposób poprawnie ustalić, do której grupy należymy? Tutaj wskazywana jest możliwość przeprowadzenia na platformie testu wiedzy, który pomoże nam w ustaleniu, do której z grup się wpisujemy. Niedawne zapisy prawne określają szczególne zasady dotyczące inwestorów niedoświadczonych (w kwestii informowania o ryzyku czy też wskazywania na niepewność co do zwrotu kapitału). Rozwiązaniem szczególnie istotnym dla tej grupy osób może być także możliwość skorzystania z „okresu do namysłu”. Jest to czas kilku dni (czterech), podczas których potencjalny inwestor może wycofać się konkretnej oferty lub z wcześniej złożonego zainteresowania daną ofertą. Jeśli przez te kilka dni zostanie złożone odpowiednie oświadczenie, nie powoduje ono żadnych dodatkowych zobowiązań u żadnej ze stron.

Warto zatem pamiętać (zwłaszcza będąc inwestorem niedoświadczonym), aby dokładnie czytać prospekty emisyjne i zadawać pytania w razie jakichkolwiek wątpliwości, ale również, aby inwestować tylko w te biznesy, które są dla nas zrozumiałe i jedynie taką kwotę, bez której jesteśmy w stanie sobie poradzić.

Podsumowanie

Chociaż poprzez crowdfunding udziałowy nie sfinansujemy pojedynczego produktu lub pomysłu na inicjatywę, to jest on równie istotnym obszarem finansowania społecznościowego. Pozyskane w ramach tego modelu finansowania udziały bądź akcje nie przesądzają wprawdzie o całkowitym oddaniu kontroli nad firmą, jednak sytuacja wygląda tu nieco inaczej niż w modelu chociażby nagrodowym. Ponadto, z perspektywy osoby wspierającej warto pamiętać, że potencjalne korzyści z inwestycji są znacznie odłożone w czasie, a przekazywane kwoty wsparcia odpowiednio wyższe. Platformą, która działa w modelu udziałowym, jest między innymi Beesfund.